امیر خان

---

صبح روشن از شب تاريک سر مي زند

امیر به معنای شاه، رئیس، مدیر، رهبر، مرشد، سرور و برتر والقاب سر نام می‌باشد. امیر کلمه‌ایست عربی دانشنامه بزرگ اسلامی امیر را از ریشه «ا-م-ر» به معنای «فرمان‌دادن» و با «اَمَر» عبری به معنای «گفتن، فرمودن» دانسته است.[۱] نظرات دیگری نیز در خصوص ریشه یابی واژه امیر وجود دارد عده ای آنرا نام ایرانی می دانند که در فارسی میانه از واژه کهن سانسکریت / هندو آرین پیر ساخته شده است. آیا امیر در خود فارسی ساخته شده یا اینکه برگشت یافته از عربی است دو نظر وجود دارد:

۱- بعضی می‌گویند اصل کلمه میر بوده‌است و میر تغییر یافته پیر می‌باشد بعدها به آن "أ" زاید اضافه شده و به امیر تبدیل شده‌است.
۲- عده‌ای می‌گویند که امیر عربی شدهمیر است و "أ" در واقع از ال تعریف عربی است. در فارسی بهتر است میر گفته شود مانندمیرآب و میرزا (بزرگ زاده- نجیب)
3- بعضی از عربها اعتقاد دارند که امیر از ؛امر؛ ساخته شده‌است. اشکال این نظریه این است که در زبان عربی اسم فاعل در این کلمه می‌شود آمر و نه امیر ضمن اینکه در زبان عربی از اسامی که از معربات هستند فعل هم ساخته می‌شود. مانند خریطة(نقشه) که عربی شده از کارت(کارتو گرافی)(carta)است و از آن خراطی بر وزن نجاری ساخته شده‌است.
امیر در ایران می‌تواند در موارد زیر به کار رود:

امیر (ارتش)
امیرکبیر
امیر تیزرو
امیر نادری
امیر کرور سوری
امیر قلعه‌نویی
امیر کوستوریتسا
امیر یعقوبعلی
بند امیر
امیرخسرو دهلوی
امیر کریمی
امیر عشیری
امیر باقری
منشه امیر
امیر خرم
امیر (ارتش)
امیر صمصامی
امیر محبیان
امیر فرشاد ابراهیمی
قشلاق امیر
امیر شاهی
خان امیر
امیر ارسلان نامدار
امیر عزتی
چراگاه امیر
امیر (مراغه)
چه کسی امیر را کشت؟
امیر جوادی‌فر
امیر بن مستعلی
امیر نصرت منقح
شیخ امیر زوله‌ای
امامزاده امیر دیوان
امیر صنعتی مهربانی
امیرحسن دهلوی
امیر شاهی


جستارهای وابسته
امیرعباس
امیرحسین
بند امیر
امیر محمد شهریاری محمدی